Kolejna, ostatnia z serii witamina rozpuszczalna w tłuszczach (pozostałe to witamina A, witamina D i witamina E_. Mająca ogromne znaczenie dla prawidłowego powstawania strupków 😉 ale nie tylko tym się zajmuje. Występująca w wielu formach, witamina K, czyli związki znane jako menachinony (witamina K2) i fitochinony (witamina K1) swoją popularność zawdzięcza między innymi reklamom suplementów łączących witaminę D i K. Istnieje także witamina K3 czyli menandion.

Funkcje w organizmie

Bardzo często o witaminie K mówi się w kontekście witaminy D i jej wpływu na wchłanianie i przyswajanie wapnia w kościach. Ogranicza ona transport wapnia z kości do tkanek miękkich, zapobiegając ich zwapnieniu, co ma ogromne znaczenie szczególnie dla wątroby i nerek. Działa ona także prewencyjnie na organizm w przypadku toksycznego stężenia witaminy D w organizmie.

Witamina K jest niezbędna w procesie krzepnięcia krwi. Bierze udział w wytwarzaniu w wątrobie protrombiny, która jest elementem niezbędnym do syntezy fibryny – białka biorącego udział w powstawaniu skrzepu.

Witamina K według niektórych badań korzystnie wpływa także na insulinowrażliwość oraz wykazuje działanie przeciwzapalne.

Żródła witaminy K

Witamina K może pochodzić zarówno z pożywienia jak i z syntezy endogennej – co znaczy tylko tyle, że nasz organizm, a dokładnie bakterie zawarte z naszym przewodzie pokarmowym są w stanie same tę witaminę wytworzyć.

Z pożywienia dostarczamy fitochinon – jedną z form witaminy K i najwięcej jej znajdziemy w roślinach zielonych, o dużej zawartości cholorofilu. Będą to między innymi brokuły, jarmuż, sałata, szpinak, brukselka i zielona herbata. Trochę mniej, ale również znaczącą ilość witaminy K znajdziemy w szparagach, groszku zielonym, selerze, kapuście i kalafiorze oraz wątrobie wołowej. Obecna jest także np. w awokado, orzechach i olejach roślinnych, znajdziemy ją także w winogronach, śliwkach czy czerwonej fasoli. Produkty fermentowane także będą jej źródłem.

Co ma wpływ na przyswajanie witaminy K?

Przyswajanie witaminy K zależne jest od obecności tłuszczu w posiłku. Na osłabienie przyswajania mają wpływ między innymi promieniowanie UV, działanie tlenu, obecność miedzi, żelaza oraz niektóre leki i alkohol.

Ile witaminy K dziennie potrzebujemy?

W przypadku zdrowego organizmu synteza witaminy K w jelitach dostarcza 50% dziennego jej zapotrzebowania.

Dzienne zapotrzebowanie na witaminę K:

• niemowlęta 5-8,5 µg/d
• dzieci 1-9 lat 10-25 µg/d
• dzieci 10-18 lat 40-65 µg/d
• mężczyźni 65 µg/d
• kobiety 55 µg/d
• ciąża i laktacja 55 µg/d

Skutki niedoboru witaminy K w organizmie

W przypadku zbilansowanej diety i zdrowego układu pokarmowego ryzyko niedoboru witaminy K jest bardzo małe, jednakże są przypadki, w których ten niedobór może wystąpić. Awitaminoza może wystąpić u osób starszych, u osób u których występują zaburzenia trawienia, np. niedostateczna ilość żółci, zaburzenia pracy wątroby czy obniżone wchłanianie składników pokarmowych w jelicie cienkim.

Na niedobór narażone są także noworodki, dlatego stosuje się u nich suplementację w formie zastrzyku z witaminy K – ma to związek z kształtowaniem się flory przewodu pokarmowego.

Niedobór witaminy K powoduje:

• niską krzepliwość krwi
• utrudnione gojenie się ran
• osłabienie mineralizacji kośćca
• wzrost ryzyka chorób nowotworowych
• biegunki
• choroby jelit

Co jeszcze ciekawego o witaminie K?

Witamina K jest wrażliwa na działanie promieni słonecznych, dlatego produkty w nią bogate warto trzymać z dala od ich działania.

Witamina K, zwana witaminą krzepliwości, przyniosła dwóm naukowcom (Edward Adelbert Doisy i Henrik Dam) w 1943 roku nagrodę Nobla z dziedzinie fizjologii lub medycyny.

Przyjmowanie leków może powodować zaburzenia syntezy witaminy K w organizmie poprzez wyjaławianie mikrobioty przewodu pokarmowego oraz wpływ na zaburzanie wchłaniania składników pokarmowych. Stosując antybiotykoterapię warto suplementować probiotyki oraz zwiększyć ilość dostarczanej witaminy K z pożywieniem.

Nie ma potrzeby suplementacji witaminy K wraz z witaminą D jeśli ta druga nie jest przyjmowana w (potencjalnie niebezpiecznych) megadawkach (powyżej 40 000 UI).