W cyklu artykułów „jak przechowywać…” przybliżam wam podstawowe zasady pomagające zachować właściwości i bezpieczeństwo spożywanych przez nas produktów. Mamy za sobą już przechowywanie warzyw, owoców, mięs i ryb, a dzisiaj czas na jaja, nabiał i tłuszcze. Mam nadzieję, że informacje, które zamieściłam poniżej pomogą wam w drodze o lepsze zdrowie i ciało.

Jaja

Jaja to zdrowe i pełnowartościowe źródło białka, witamin i tłuszczy. Posiadają one praktycznie wszystkie składniki odżywcze poza witaminą C. Zawierają witaminę A, K, E, D, B12, a także kwas foliowy, potas, siarkę, cynk oraz żelazo. Jajka składają się z białka i żółtka, najlepiej spożywać je po obróbce termicznej, aby uniknąć zatruć pokarmowych. Na rynku dostępne są jaja kurze (najpopularniejsze), gęsie, kacze oraz przepiórcze. Najpopularniejsze są jaja kurze.

Wybierając jajka zwracajmy uwagę, by kupować te, o najniższym oznaczeniu, tj. 0 lub 1. 0 oznacza chów ekologiczny, 1 wolno wybiegowy, 2 ściółkowy. Jajka oznaczone trojką pochodzą od kur z chowu klatkowego. Jaja dzielimy także ze względu na ich wagę. Ważące do 53 gram zaliczamy do kategorii S. Kategoria M to jaja ważące do 63 g, kategoria L to jaja do 73 gram, a jaja ważące więcej to kategoria XL.

Kupując jajka zwracajmy uwagę na to, w jakim stanie jest ich skorupka. Wybierajmy tylko nieuszkodzone, ponieważ nawet drobne uszkodzenie, czy pęknięcie jest niedopuszczalne, ponieważ drobnoustroje mogą dostać się do wewnątrz skorupki i zepsuć jajko. Spożycie zepsutego jajka może skończyć się zarażeniem Salmonellą i pobytem w szpitalu.

Przechowywanie jaj w lodówce

Jajka przechowujemy lodówce, aby spowolnić proces rozwoju drobnoustrojów. Najlepiej schować je do lodówki od razu po zakupie. Należy jednak pamiętać, by jaj nie myć przed włożeniem do lodówki. Jeżeli są brudne to trzeba oddzielić je od reszty żywności, najlepiej przechowując w szczelnym pojemniku spożywczym. Jaj nie myjemy przed lodówką, dopiero bezpośrednio przed użyciem, ponieważ skorupka posiada naturalną barierę ochronną przed bakteriami i innymi drobnoustrojowymi.

Temperatura, w której jajka czują się dobrze to temperatura od okolic zera do 10 stroni Celsjusza, al najlepiej czują się w temperaturze 2-4 stopnia. Można przechowywać je do 3 tygodni, po tym czasie jajko wytraca swoje wartości odżywcze oraz zachodzi proces psucia. Nawet jeśli nie czujesz charakterystycznego siarkowego zapachu zepsutego jaja to ryzykowanie i spożywanie takiego pożywienia może być bardzo niebezpieczne dla zdrowia.

W lodówce przechowujemy także jajka gotowane, najlepiej w spożywczych pojemnikach, do 48 godzin. Do 12 godzin przechowujemy potrawy jajeczne.

Jaj i jego przetworów nie mrozimy.

Nabiał

Mleko i jego przetwory stanowią ważną grupę pokarmową i jeżeli nie mamy na nią nadwrażliwości, bądź alergii powinna znaleźć się w codziennej diecie człowieka. W zależności od produktu, zawierają one różną wartość energetyczną a także różnią się pod względem zawartości składników pokarmowych oraz makro i mikroelementów.

Nabiał można podzielić na produkty niskokaloryczne (mleko, jogurty, kefiry, chude twarogi) oaz wysokokaloryczne (np. sery podpuszczkowe, tłuste sery białe, sery żółte). Można także wyodrębnić grupę średnio kaloryczną, do której należą np. twaróg półtłusty czy chudsze wersje serów żółtych. Produkty o zawartości tłuszczy większej niż 2-5% niepolecane są osobom z miażdżycą, nowotworami, czy chorobą niedokrwienna serca.

Produkty mleczne to bardzo dobre źródło wapnia odpowiedzialnego za stan kości i zębów. Odpowiednia ilość dobrze przyswajanego wapnia pomaga przeciwdziałać osteoporozie. Poza tym  nabiał jest bardzo dobrym źródłem mikro i makroelementów, należy jednak pamiętać, że nabiał odtłuszczony jest ubogi w witaminę A i D.

Przechowywanie nabiału i mleka

Nabiał i mleko powinno się przechowywać w lodówce, nawet jeśli jest nieotwarte i znajduje się w szczelnie zamkniętych opakowaniach. Otwarte opakowania śmietany, jogurtów, czy kefirów nie powinny przebywać poza lodówką, dlatego od razu po użyciu resztę produktu powinno się z powrotem schować do warunków chłodniczych.

Mleka i jego przetworów nie należy mrozić ponieważ wytraca ponad połowę wartości odżywczych oraz nabiera nieprzyjemnego smaku.

Mleko świeże i pasteryzowane po otwarciu przechowujemy w lodówce 1-2 dni, w temperaturze od 2 do 10 stopni Celsjusza. Najlepszym wyborem przy zakupie są pakowania szklane, bądź plastikowe lub papierowe butelki i kartony, które można szczelnie zamknąć. Opakowania z dziubkiem, bez nakrętki, najlepiej zamykać szczelnie gumką.

Mleko UHT fabrycznie zamknięte można przechowywać do kilku miesięcy, zgodnie z datą przydatności do spożycia.

Jogurty i kefiry przechowujemy w temperaturze od 5 do 10 stopni Celsjusza, na śr dokowej półce lodówki. Kupując ten rodzaj przetworów starajmy się wybierać te z najdłuższą datą przydatności do spożycia. Po otwarciu produkty należy spożyć możliwie najszybciej, maksymalnie do 48 godzin po otwarciu.

Twarogi i serki twarogowe przechowujemy w temperaturze 2 stopni Celsjusza. Kupując świeże, lub otwierając paczkowane musimy pamiętać, by spożyć je w ciągu 2-3 dni od daty zakupu (bądź otwarcia opakowania). Ser w lodówce najlepiej będzie czuł się zawinięty w pergamin, na półmisku przykryty folią spożywczą albo w  szczelnym opakowaniu spożywczym co zapobiegnie wysychaniu i namnażaniu się bakterii.

Serki topione można przechowywać nawet poza lodówką, choć jest to niewskazane, szczególnie po otwarciu, dlatego najlepiej przechowywać je w temperaturze od  do 10  stopni Celsjusza. Po otwarciu dobrze jest zawinąć je w papier, żeby uniknąć wysychania produktu. Najlepszym wyjściem jest stosować się do zaleceń w opakowania.

Sery żółte powinno się przechowywać  (po otwarciu opakowania) 2-3 dni, ponieważ zawarty w nich tłuszcz zaczyna się utleniać a sam ser wytraca wartości odżywcze. Najlepsza temperatura dla sera żółtego to od 2 do 10 stopni Celsjusza. Najlepiej ser zawinąć w papier i schować do pojemnika spożywczego. Należy pamiętać, by nie przechowywać razem serów ostrych i wyrazistych z delikatnymi, bo mogą przejąć zapach od serów intensywniejszych. Do przechowywania serów żółtych i białych, a także pleśniowych używamy innych pojemników i przed każdym użyciem należy je wyparzyć. Ser stwardniały można zetrzeć i używać jako posypkę do potraw i kanapek.

Kupując sery pleśniowe należy pamiętać, by nie kupować ich na zapas, ponieważ zawarta w nich pleśń działa znacznie szybciej i rozwijanie się drobnoustrojów. Sery pleśniowe po otwarciu należy zawinąć szczelnie w folię aluminiową lub umieścić w pojemniku przepuszczającym zapachów i spożyć w ciągu 3 dni. Biały nalot na serze jest naturalny, lecz jeśli pleśń zmieni kolor na czarny to produkt należy wyrzucić.

Tłuszcze 

Tłuszcze, tak często unikane przez wiele osób, są niezbędne organizmowi człowieka do prawidłowego funkcjonowania. To właśnie tłuszcz jest prekursorem wielu hormonów, to w nim zachodzą procesy związane z magazynowaniem witamin A, D, E i K, a także wpływa on na ich przyswajalność. Ponadto tłuszcz niezbędny jest do właściwego funkcjonowania układu nerwowego.

Przechowywanie tłuszczy

Niestety tłuszcze bardzo szybko tracą swoje właściwości, dlatego też trzeba pamiętać, by przechowywać je we właściwych dla nich warunkach. Tłuszcze lubią miejsca ciemne i chłodne, które spowalniają procesy utleniania, czyli jego jełczenia (objawia się ono na przykład żółtym nalotem na maśle)

Wbrew obiegowym opiniom tłuszcze najlepiej czują się w temperaturze 6-7 stopni, dlatego należy trzymać je w lodówce. Masło, smalec czy margaryny najdłużej zachowają swoje właściwości w szklanych lub kamionkowych naczyniach. Plastikowe pojemniki na żywność także będą odpowiednie, jeżeli znajdowały się będą w ciemnym miejscu.

Olejów nie powinno kupować się na zapas. Zaraz po otwarciu, w olejach, zaczynają zachodzić procesy utleniania, dlatego najlepiej spożyć je w ciągu 2, 3 miesięcy.

Niektóre oleje, jak na przykład olej lniany przechowujemy maksymalnie do 30 dni. Zasada ta dotyczy wszystkich olejów, które nadają się do spożycia tylko na zimno.